खै त जनताको मनसम्म पुगेको गणतन्त्र ?

समथिंग साईला
संविधानसभा निर्वाचन भयो, राजा फ्याँकियो, देशमा गणतन्त्र आयो, राष्ट्रपति चयन गरियो, उपराष्ट्रपति चयन गरियो । र, गणतान्त्रिक नेपालको प्रधानमन्त्री पनि चयन गरियो । यो सब नयाँ नेपाल बनाउन गरिएको हो । तर, गणतन्त्र जनतालाई अझै स्पर्श गर्न सकेको छैन । परिवर्तनको महशुस र भावी नयाँ नेपालको सुदूर क्षितिजमा कालो बादल मडारिन अझै छोडेको छैन । बरु नयाँ र पुरानाबीचको ठक्कर जारी नै छ। त्यसैले जनजनको मनमा अहिले यो परिवर्तन पनि २०४६ सालकै परिवर्तनजस्तो हुने त होइन ? प्रश्न उब्जेको छ ।दलहरु पद, पैसा र शक्तिकै पछाडी दौडिएका छन् । जुन सत्तामा पुग्यो, दुई सय प्रतिशत त्यही पार्टीको कार्यकर्ता भनेर हालीमुहाली गर्ने विगतको परम्परा दश वर्षे जनयुद्धबाट आएको भनिएको नेकपा माओवादीलाई पनि थिलथिलो बनाइसकेको छ। विगतमा रगत, आँशु, पसिना, श्रम, सिर्जना र समय सबै खर्चेकाहरु अहिले ओझेल पर्दै गएका छन् । यहाँ उनीहरुले केही पाइहाल्नुपर्छ भन्ने होइन । तर, छिटछिटो भेष बदल्न सक्नेहरुले लखनउ लुट मच्चाउन सुरु गरिसकेकाले विगतमा जस्तै हुने आशंकाहरु जनमनमा मडाएकिा हुन् । सबैलाई थाहा छ, जनयुद्ध प्रचण्डलाई प्रधानमन्त्री बनाउन मात्र भएको होइन । प्रधानमन्त्री पदमा पुग्नेले देश र जनताप्रति उत्तरदायी भएर काम गर्छ भन्ने विश्वासका साथ गरिएको हो । जनआन्दोलन दुईमा बगेको रगत र जनयुद्धमा बगेको रगतको मूल्य चाकडी, चाप्लुसी र जी हजुरी गर्नेका लागि किमार्थ होइन । तर भइरहेको त्यही छ । देश विकृति र विसंगतिको सगरमाथामा उभिएको छ। निश्चिय नै यो बेला सबै सहीसही हुन्छ त्यो होइन । तर, सही गर्ने संकेत र लक्षणहरु देखिनुपर्छ नै । त्यसमा कतै विलम्ब र दिशा गलत भइरहेको त छैन त्यो चासोको कुरा हो । किनभने देश र समाजलाई विकृति विसंगतिमुक्त पार्छु भनेर लागेकाहरु धेरैजसो त्यही फसेको तीतो विगत ताजै छ । धन, सम्पत्ति, यश आराम मानवीय महत्वकांक्षा हो । त्यसलाई दमन गर्न ठुलै शक्ति आवश्यक पर्छ । आन्दोलन, संघर्ष र लडाईको मैदानमा सबै प्रतिवद्धता र प्रतिवद्ध हुनु एउटा कुरा हो । तर, कार्यन्वयनको चरणसम्म पनि त्यो कायम रहनु अर्को कुरा हो । अहिले पनि महंगी, अभाव, आतंकका खाडलहरु पाइलापाइलामा छन् । वर्तमानलाई हेर्दा जनताले हरेश खाइरहेका छन् । तर, केही ठेकेदारहरु भने जुकाझैं मोटाइ नै रहेका छन् । जस्तो कि महंगी । महंगीबाट मारमा पर्ने एउटै वर्ग जनता हुन् । व्यापारी, नेता, व्यवसायी कहिले पनि घाटामा जाँदैन । त्यसमाथि नेपालमा कतिपय यस्ता प्रवृत्ति र परम्परा छ जुन संसारमा कतै मात्र होला । जस्तो कि नेपालमा नभएको इन्धन सरकारले ल्याएर कमिसन दिएर बेच्न दिदा पनि व्यवसायीले पुनः नाफा मात्र निकाल्दैन । उसले मिसावट पनि गर्छ । यो सबै दलको चुनाव खर्च उठाउने महत्वपूर्ण माध्यम पनि बनेको छ। किनभने यसबाट हुने मुल्यवृद्धिले सागदेखि चामलसम्मको भाउ बढ्छ । अर्को अचम्मको परम्परा छ नेपालका सडकहरुमा । काठमाडौ उपत्यकामा कुनै पनि गाडीमा चड्ने वित्तिकै निश्चित तोकिएको भाडा लाग्छ । तर, यहाँ लामो र छोटो दुरीमा भाडा कम वा बढी हुँदैन । यसो गर्दा भाडा कम भए हुने हो तर त्यो पनि होइन । सुरुमा चढ्ने वित्तिकै १३ रुपैयाँ त्यसपछि एक किलोमिटरको दुई रुपैयाँ माथि । अझ त्यो बाटोमा निश्चित कम्पनी वा संगठनले मात्र गाडी चलाउन पाउछन् । विना कुनै प्रतिस्पर्धा । यस्तो पनि कहि होला ?जे होस् निराशा प्रगतिको बाधक हो भन्ने मान्ने हो भने त्यसो गर्न हुँदैन । त्यसैले रुन नसकेर कठीन रुपमा हाँसिरहेका नेपालीहरु पनि भविष्यप्रति आशावादी नै छन् । त्यसैले वर्तमान राज्य संचालनकहरुले सोच्ने छन् ।अहिले चार्चा कोसी बाँधको छ । नेपालमा यसले झण्डै एक लाखलाई प्रभावित पारेको छ। भारतमा २५ लाख बढीलाई प्रभाव पारेको भारतीय संचार माध्यमहरुले बताइरहेका छन् । उनीहरु के पनि भनिरहेका छन् भने नेपालले पानी छोडेका कारण भारतको बिहार डुब्यो । यहाँ मज्जाले हास्नु पर्छ । किनभने नेपाल आउने हरेक सामानदेखि इन्धन आयातमा समेत रोक लगाएको भारतले त्यही ठानेछ । तर, सत्य के हो भने प्राकृति रुपमा बग्ने पानी नेपालले मात्र होइन भारतले पनि रोक्न सक्दैन । बरु यसैले रोक्ने प्रयास गर्दा अहिलेको अवस्था सिर्जना भएको हो । यो कुरा छिमेकी भारतले पनि बुझ्ने हो भने कति राम्रो हुने थियो होला ।
साभार स्वतंत्र नेपाल
बिजय