एउटा नदी बारीबाट पारि नदेखिने मान्छे हिडेको नदेखिनेगरी बगिरहेछ अनि म छु र सिर्फमेरो अतित छ वारिपारि डुँगा चलिरहेछ । बोटेहरु नाउँ खियाउँदा खियाउँदा सुस्त मनस्थितिमा छन् । धाम डुब्नेबेला छ । केही टाढा हरियो खेत र चौर छ । अलिपरिति बजार छ । बजार भरी सकेर नाउ तर्ने मान्छेहरुको भिड छ । नदी पारी ठूलो बजार छ । पसलहरु छन् । स्कूल अफिस र पुलिस चौकी छ । वारीको जस्तै पारी छैन । सदरमुकामको नजिकै भए पनि यो उति सारो चहलपहल नभएको गाउँ हो । मान्छेहरु शिक्षित छन् अनुभवी छन् । तर गाउँ पिछडिएको छ । वारीको चेलिबेटी पारी बिहे गरेर पर्ठाईन्छ पारीको पारी ल्याइन्छ । नाता सम्बन्ध साथी भाई आवत जावत पारी वारी चलिरहन्छ डुँगा। तर्न लाईन बस्नु पर्छ । यात्रु धेरै छन् । डुँगा एउटा छ पालो-पालो तर्नु पर्ने अवस्था छ । डुँगा खेप लगाई रहन्छ । म आफ्नो पालो पर्खेर भुइको बालुवा खुट्टाले खेलाईरहेकी छु । घरमा छोडेर आएका लालाबालको सम्झनाले सताइ रहेको छ । ती लालावालाई छोईर माईत आएको चार पाँच दिन भइृसकेको छ । आमा विरामी भएर खबर पठाएकोले आएको छु । आफ्नी आमाको न्यानो काख छोडेर पर्राईको आँगनमा पाइला टेके देखि साँच्चै भर्नु सारा दुनियाँ बदलिदो छ । आफ्नो आफन्त जस्तै छैनन् । साथी भाई विराना छन् । यो ठाउँ यो वातावरण आफ्नो जस्तो छैन । जन्मदै खेल्दै आएको यो चौर यो गाउँ सबै-सबै विरानो छन् । आफूलाई शिर देखि पाउसम्म हेर्न मन लाग्छ, हेर्छु म । आफूलाई आफू हुँ भन्न पनि लाज लाग्छ । हुनु त मनै हुँ । फरक कति छ । त्यति बेलाको १३-१४ वर्षो धपक्क बलेको अनुहार । फ्रक लगाएर हिड्दा पुतली नाचे जस्तो लाग्ने वैश आहा । कति रमाईला थिए ति दिनहरु । कहाँ पहिलेको कहाँ अहिलेको । यो गुन्टा चोलि टाउकामा मजेत्रो कम्मरमा १२ हाते पटुकी आकास पतालको फरक । आफ्नो जीवनमा आएको फरक टुलु-टुलु हेरिरहेको छु चुपचाप । यो वातावरण र ती दिनमा किन फरक नपाउने । मैले कहाँको ३०-३५ वषको उमेर कहाँको १३-१४ वर्ष उमेर तर म त्यो समयलाई सम्झनुबाहेक के पो गर्नसक्थेँ र । स्कूल पढेका त्यो बेला टिफिन समयमा गएर ऐसेलु अंगेरी टिपेर खान्थ्यौ । ऐँसेलुका झ्याङमा पहेला एँसेलुहरु टिप्दै, रमाउँदै उकाली ओराली गर्दाका दिनै बेग्लै । साथीहरुसँग छिल्लिदै हा, हा । र ही, ही गर्दै समय बिताउँथ्यौ । कहिले टाढाको पाखामा गएर पानी अमला खाने गर्थ्यौ । भोक लागेको बेलामा हामी काचाँ, कटमेरा पनि भन्दैनथ्यौ । साथीहरुसंग गाछी र ऊ गाछी बाँदरको जस्तै हामफाल्ने गर्दथ्यो । स्कुल आइपूग्दा कहिले घण्टी लागीसकेको हुन्थ्यो, कहिले सर पढार्इ राखेका हुन्थे । बाँदर जस्तै थियौ हामी कहिले गाउँलेको बारीमा पसेर तित्री, कागती, निबुवा टिपेर खाँदा गाउँले देखेर गाली गर्थे । कतिले त यस्तो बदमास गरेको देखेर स्कूलमा गएर भन्थे । हामी डराई डराई स्कूल भित्र छिर्दथ्यौ । कहिले काही टिफिनमा यही खोलामा आएर पौडी खेल्थ्यो सबैलाई पौडी खेल्न आउथ्यो । हाम्रो खेलमा कहिले काही केटाहरु आएर बाधा पुर्याई दिन्थे । हामी लजाउँदै लुगा लगाएर भाग्थ्यौ । हाम्रो ग्रुपमा सबै भन्दा राम्री म थिएँ । सबैकेा नजरमा हाई हाई नै थिएँ कत्रो शान थियो त्यो बेला । झन केटाहरु त भुतुक्कै हुन्थे मदेखि । आज मलाई ति दिन सपना जस्तै लागि रहेछ । यी मेरा खोपिल्टा परेका आँखा, दाउरा जस्ता सुकेका पाखुरा, मुरली जस्तो सिकुटे कम्मर, धमिला र अर्धाना लुगाहरु । हरे यो मेरो गती म आफैलाई चिन्न सक्छिन् । कहाँदेखि शुरु भएर कहाँ टुंगिन्छ यो जीवन यात्रा कसले जान्दछ र मेरा बा-आमाले त्यस्तो धपक्क बलेकी आज यस्तो गती होला भन्ने के ठानेका होलान र । राम्रै ठाउँमा दिउला राम्रै होला भनेर नै प्रयास गरेकै थिए होलान् । तर मेरो भाग्य नै यस्तो रहेछ भन्नु पर्छ । त्यतिबेलाका मेरो साथी पढेर कस्ता भए होलान् । कहाँ पुगे होलान म चाहि यही नदीको वारी र पारि ।
यौटा जड्याहा लोग्ने छ । कचकचे सासु र कुकुरका छाउरा जस्ता भन्टयाङ भुन्टुङ तर्दा तर्दै पल्टेर मर्न पाए पनि हुन्थ्यौ जस्तो लाग्छ म अभागी लाई -कहिले त यस्तै सोच्छु) । आज मलाई किन उसको याद आईरहेछ । रमेश, मेरो रमेश । होइन होइन ऊ त अर्काको पो भईसक्यो त ऊ मेरो रमेश कहाँ हो र कसरी भयो र के प्रेम गर्दैमा सबै आफ्नो हुन्छ र - मेरो भन्नु त यही जड्याहा लोग्ने हो । उसकै जिन्दगी बाँचिरहेकी छु । यसकै पापका थुप्राहरु बटुली रहेको छु । हेरक वर्षऊ मलाई एउटा न एउटा पापको पोको थमाउन आउँछ । ऊ आफूलाई महान ठान्छ तर म उसलाई पापी सम्झन्छु । उसको जिवन नै मेरा लागि श्राप हो - उसका रंगीन साँझहरु बोतलमा मिसिएर ग्लासमा आएर पोखिरहेका हुन्छन् । गिलास रितिदै जान्छ उ भरिँदै जान्छ । चरम सिमामा पुगेपछि सकिनसकि घर आएर म मा रितिन्छ लचार छु विवश छु । कसलाई भनौ यी कुराहरु । रमेश मेरो बन्न चाहन्थे । म उसकी भएर बाँच्न चाहन्थे । स्कुलका कतिपय स्कूलको घण्टी छोडेर हामी टाढा गएर घन्टौ सम्म कुराकानी गरिरहन्थ्यौ। तिम्रो र मेरो भावना कति मिल्दथ्यो । कति माया गर्दथ्या । हामी एक अर्कालाई तिम्रो मायामा मैले संसार भुलेकी थिए । हामी सँग-सँगै पढेर आउने दिनका सपना रंगीन बनाउने दृढ संकल्प गरेका थियौ । तिमी पढार्इमा तेज थियौ म अलि लोसे खालकी थिएँ । त्यसैको फाइदा मेरा बा-आमाले उठाए र एउटा नदी पारिको केटो बोलाएर टीका लगाई दिए । त्यतिबेला तिमी गाउँहरुमा थिएनौ । कुनै काम बस शहरतिर गएका थियौ । टिका मात्र लगाएर तिमी सित भइने निधो गरेको थिएँ । तर बाध्यता बस म माइतीको आँगनबाट अन्माइए । रुदै-रुदै पराई घर जानु बाहेक मसँग अरु केही उपाए थिएन । एकदिन दुइ दिन गर्दै खोला बगे जस्तो बग्ने क्रममा तिन चारवटा लालावालाई जन्म दिए । जस्तो सुकै नरकमय भए पनि पराई घरमा नै गोरु जोती झै जोतिन थाले । तिमीलाई मुख देखाउने डरले म माइत नै आउन छाडे । तिमीलाई भनेर सोचको यो जीवन एउटा पापी जड्याहालाई सुम्पिन बाध्य भएँ । रमेश तिमी कहाँ छौ - त्यो त मलाई थाहा छैन् । आखिर विधिको विधान पनि अचम्मकै रहेछ । आज म यही नदी देखेर तिमीलाई सम्झीरहेकी छु । यो बगीरहेको पानीले आज पनि मलाई तेरो रमेश खोई भनेर सोधीरहेछ - तर तिमी त आउँदैनौ । म यो खोला तर्न विवश छु । डुँगा नजिकै आउँछ म तरेर पारिजान लागेकी छु । थाहा छैन यो डुँगाले कुन किनारामा लगेर छाडी दिन्छ ।
साभार पत्रपत्रिकाबाट
