Health Care Topic

 

 

Subject: health topic

 

भित्री पोशाक ब्रा र स्तन क्यान्सर  डा. राजेन्द्र भद्रा म २० वर्षी महिला हुँ । मेरो स्तनको आकार आकर्ष देखाउन विभिन्न किसिमको ब्रा लगाउँदै आएकी छु । कुनै ब्राले सजिलो हुने र कुनैले असजिलो हुने पाएको छु । कसरी ठिक्कको ब्रा छान्ने होला - कहिलेकाहीँ स्तन ठूलो देखाउन फमवाला ब्रा पनि लगाउने गर्छ ब्रा धेरै लगायो भने स्तन क्यान्सर हुन्छ भनेको  सुनेकी छु । अर्को कुरा के ब्रा लगाउन आवश्यक छ - यसबारेमा राम्रोसँग बुझाई दिनुभएमा आभारी हुने थिएँ ।   - रमिता, भक्तपुर रमिताजी, प्रश्नको लागि धन्यवाद ! स्तन भन्नाले सामान्यतया महिलाको छातीमा रहेका दुइवटा विशेष ग्रन्थिहरु बुझिन्छ । सन्तान भएपछि शिशुको पोषणको लागि यो विशेष ग्रन्थिले आवश्यक दूधको उत्पादन गर्दछ । तर स्तन यौनको दृष्टिले पनि एकदम महत्त्वपर्ूण्ा अंग हो । बाल्यकालमा केटा र केटीको स्तन उस्तै नै हुने भए पनि किशोरावस्थामा पुगेपछि हर्मोनको प्रभावले केटीहरुमा स्तनको विकास तीव्र गतिमा हुन थाल्छ । स्तनको वृद्धि धेरैजसो केटीहरूमा ११ वर्षो उमेरमा शुरु भएर १५ वर्षतर पूरा हुन्छ ।

सामान्यतया २-३ वर्षचाँडो-ढिलो हुन सक्छ । स्तनको विकासको कुरा गर्दा आकृति –(Shape) र आयतन (Size) मा हुने परिवर्तनलाई टनर स्टेज (Tamner) भनिने पाँच चरणमा बाँडिएको छ । (तालिका १ हेर्नुस्)

पूर्ण् विकसित स्तनको आकृति र आयतनमा धेरै भिन्नता पाइन्छ । गर्भवती र स्तनपान गराइरहेको अवस्थामा यो अझै ठूलो हुन्छ । व्यक्तिको वजन धेरै भएमा यसको साइज पनि ठूलो हुन्छ । किशोरावस्थामा स्तनको तीव्र वृद्धि हुनुको मुख्य कारणचाहिँ स्तनमा बोसो जम्मा हुनु हो र स्तनको आकार -आयतन) निर्धारण गर्ने मुख्य कुराचाहिँ हर्मोन हो, त्यसैले यसको आयतनलाई सजिलै परिवर्तन गर्न सकिन्न ।

स्तनपानबाहेक स्तन यौनअंग पनि हो । स्तनले महिलालाई यौन आकर्ष बनाउँछ र स्तनको र्स्पर्श वा चुम्बन महिला तथा पुरुष दुवैलाई यौनआनन्दको स्रोत हुन सक्छ । स्तनको आकृति तथा आयतनले महिलाको मानसिकतामा महत्त्वपर्ूण्ा प्रभाव पार्न सक्छ । कतिले यसलाई आत्मसम्मानको कुरा ठान्छन् । त्यसैले महिलामा स्वास्थ्यभन्दा सुन्दरताको कारणले यसबारे बढी चिन्ता गरिने गरेको पाइएको छ । अनि थुनचोली वा ब्राको प्रयोग पनि धेरै हदसम्म यसैसँग सम्बन्धित छ ।

थुनचोलीका प्रयोग र यसको विकास

एक शताब्दीभन्दा पहिले विरलै मात्र प्रयोग हुने थुनचोली वा ब्रा अहिले महिला पहिरनको अत्यावश्यक वस्तु बनिसकेको छ । पहिले स्तनलाई थेग्न वा माथितिर धकेल्न क्रोसेट (Croset) को प्रयोग हुने गरेको थियो । म्यारी टुसेक  भन्ने व्यक्तिले पेटेन्ट दर्ता गराएको ब्रेस्ट सपोर्टर  ( Breast Supporter ) को स्वरुप अहिलेको थुनचोलीसँग मिल्दोजुल्दो थियो । पछि यसको नाम ब्रेसियर  ९द्यचबककष्भचभ०  राखियो र छोटकरीमा यसलाई ब्रा भन्न थालियो । नेपालीमा भने यसलाई थुनचोली वा स्तनचोली भन्न सकिन्छ । पछि स्तनको आकारप्रकारअनुसार ँकप’को आकार पनि मिल्ने किसिमले भिन्नाभिन्नै हुने गरेर थुनचोलीको विकास गरियो । किशोरी अवस्थादेखि वयष्क नारी हुँदासम्म स्तनको आकार र आयतनमा आउने परिवर्तनसँग पनि मिल्ने सोचले व्यापकता पायो ।

पहिलेका थुनचोली स्तनलाई छातीमा नै सम्म पारेर थिच्ने किसिमका थिए भने पछि यसको उभारलाई उचाल्ने र थेग्ने किसिमको रुप भएको देखियो । पछि फित्ता नभएका (Strapeless) थुनचोली पनि विकसित भए । अहिले विभिन्न किसिमको उपयोगितालाई ध्यानमा राखेर यसको विकास भएको पाइन्छ । थुनचोली लगाउनु आवश्यक नै नभएको र यसले हानि गर्छ भनेर आन्दोलन गर्नेहरूको पनि संसारमा कमी छैन । जे होस्, सयौं वर्षो विकासपछि थुनचोली अहिलेको स्थितिमा आइपुगेको छ ।

उपयोगिता र आकर्षा

थुनचोलीको उपयोग कुनै परिस्थितिमा स्तन वा मुन्टो स्पष्टसँग नदेखियोस् भनेर प्रयोग भएको पाइन्छ । तर अहिले प्रायः यसको उभारलाई प्रस्ट देखाउन प्रयोग भएको पाइन्छ । यसलाई प्रयोग गर्ने महिलामध्ये धेरैले यसको प्रयोग किन गर्ने भन्ने प्रश्न नै गर्दैनन् । एक हदसम्म यसले स्तनलाई भरथेग गर्ने भएको हुनाले सजिलो पनि बनाउँछ । खेलकुद तथा स्तनपानको बेलामा प्रयोग हुने थुनचोलीका आ-आफ्नै महत्त्व छन् ।

थुनचोलीप्रतिको आकर्षा थुनचोली मात्रैमा नभई यो वास्तवमा स्तनप्रतिको आकर्षासँग जोडिएको कुरा हो । स्तनलाई महिलाको सुन्दरतासँग जोडिने गरिन्छ । यौनसुख प्राप्तिलाई सहयोगी हुनु र आफूसँग सम्बन्धित महिला सुन्दर र आकर्ष हुनुको मोह नै पुरुषको यसप्रतिको आकर्षाको मुख्य कारण हो । अहिले विशेष गरेर सञ्चारमाध्यमको प्रभावले विकसित अर्थात् ठूला स्तनले महिला सुन्दर बनाउने कुरालाई यति जोड दिएको छ कि सबैको त्यो आधारभूत चाहना हुनेे स्थिति बनेको छ । अचेल सामान्य आकारका स्तनवाला महिलालाई पनि हीनताबोध हुने स्थिति छ । थुनचोलीले स्तनको सुन्दरतामा सहयोगी भूमिका खेल्छ वा खेलेको ठानिन्छ, त्यसैले यसप्रतिको मोह निकै छ ।

थुनचोलीको प्रयोगले हानि गर्छ ?

ब्रा अर्थात् थुनचोलीको प्रयोगले स्तन क्यान्सरलाई बढावा दिने कुरा अहिले चर्चामा छ तर अहिलेसम्म थुनचोलीले स्तन क्यान्सर गराउँछ नै भनेर ठोकुवा गर्न सकिने स्थिति भने छैन । यसरी पक्का भइसकेको भए यसको प्रयोगलाई नै निषेध गरिन्थ्यो होला । हाम्रो शरीरमा बाहिरबाट आएका हुन् वा शरीरक्रियाको क्रममा शरीरभित्रै बनेका हुन्, केही हदसम्म विषालु पदार्थलाई निष्कासन गर्ने विशेषता हुन्छ । यसको लागि शरीरको सो भागमा रगत तथा लसिका रस

(Lymphatic Fluid) को बहाव राम्रो हुनर्ुपर्छ ता कि विषालु पदार्थ कोषलाई हानि हुने गरेर एकै स्थानमा बढी जम्मा हुन नपाओस् ।

विशेष गरेर अति नै कस्सिएको थुनचोली प्रयोग गर्दा रगत तथा लसिका रसको बहावमा बाधा पुग्ने भएको हुनाले नै यस्तो हुने देखिएको कुरा चर्चामा आएको हो । त्यसैले बेस्सरी कस्सिएको थुनचोलीको प्रयोग नगर्ने र यसलाई चौबीसै घण्टा प्रयोग नगर्ने -कम्तीमा पनि राति सुत्ने बेलामा फुकाल्ने) गरेमा पर्न सक्ने सम्भावित हानिलाई कम गर्न सकिन्छ ।

थुनचोली कसरी छान्ने ?

झट्ट हर्ेदा यो त्यति गाह्रो कुराजस्तो नलागे पनि धेरैजसो महिलाले अन्दाजको भरमा नै थुनचोली किन्ने गर्छन् । त्यसैले ठिक्क मिल्ने किसिमको किन्ने वा प्रयोग नभएको हुन सक्छ ।

स्तनलाई ठीक तरिकाले भरथेग

-क्गउउयचत) गरोस् भन्नका लागि थुनचोली ठिक्क मिल्ने किसिमको हुनु जरुरी छ । यसका लागि थुनचोलीको फित्ताको गोलाइको नाप (Band Size) तथा यसको कपको साइज पनि मिल्नुपर्छ । स्तनको आकारलाई मिल्दो गरी वर्गीकरण गरिएको स्तन तथा ब्रा

-थुनचोली)का आकारलाई आधार मान्ने हो भने  A,B,C,D and DD ( Double D) आकारका Cup Size कपको साइज) भएका थुनचोलीहरु पाइन्छन् ।  DD लाई E पनि भन्ने गरिन्छ । सामान्यरुपमा पाइनेभन्दा ठूला आकारका साइजचाहिँ  F , G , H वा अझै ठूला आकार हुन्छन् । बेलायती तथा अमेरिकी प्रणालीमा इन्चको प्रयोग हुन्छ भने अन्य युरोपेली देशमा सेन्टिमिटरको प्रयोग भएको पनि देखिन्छ । त्यसैले किन्न जाँदा कुन प्रणालीको प्रयोग भएको छ भन्ने कुरामा पनि ध्यान दिनुपर्छ ।

थुनचोलीको  नाप लिने तरिका

- नाप्ने फित्ताको सहयोगमा ठीक स्तनको मुनिबाट छातीको गोलाइको नाप लिनुहोस् । यस नाप बिजोडी भए ५ इन्च र जोडी भए ४ इन्च जोड्नुहोस् । जोडेर आएको संख्याले तपाईंलाई थुनचोलीको Band साइज दिने गर्दछ । उदाहरण ः ३१ं५.३६  Band Size हुन्छ ।

- अब स्तनको सबैभन्दा उभारयुक्त वा भरिलो भागबाट नाप लिनुहोस् । सामान्यताया महिलाको स्तनको मुन्टो भएको भाग नै सबैभन्दा भरिलो भाग हुने गर्छ । यसरी नाप्दा दुवै स्तनसहित गोलाइको नाप फित्ता बांगो नपारीकन लिनुपर्छ । अब  द्यबलम कष्शभ लाई अहिलेको नापबाट घटाउनुहोस् । यसले तपाईंको थुनचोलीको कप -ऋगउ)को साइज दिन्छ । उदाहरणः नाप ३८ इन्च । ३८-३६.२ अर्थात् ऋगउ साइज द्य हुन्छ । (तालिका २ हर्ेर्नुस्) 

तालिका १ पहिलो चरणः यो किशोरावस्थाभन्दा पहिलेको अवस्था हो । यस अवस्थामा स्तनको मुन्टो मात्र उठेको हुन्छ । दोस्रो चरणः कोपिला ( bud)  जस्तो देखा पर्छ, स्तन र मुन्टो अलिकति माथि उठेको जस्तो हुन्छ । मुन्टोको वरिपरिको कालो रंगको छाला भएको क्षेत्र (Aerola)  अलि ठूलो भएर आउने गर्छ । तेस्रो चरणः स्तन अझै बढ्ने र ग्रन्थीय तन्तु ( Glandular Tissue ) बन्ने गर्छ ।  चौथो चरणः ब्चभयबि र मुन्टो अझै उठ्ने, स्तनको सबै भागमा अझ वृद्धि हुने गर्छ ।  पाँचौं चरणः स्तन वयष्कको जस्तै विकसित हुने, स्तनले गोलाकार आकृति लिने, aerola र स्तनको अन्य भागको सतह समान हुने र मुन्टो मात्र उठेको स्थितिमा हुने गर्छ । थुनचोलीको कप साइज (तालिका २) कप साइज      Band र Bust Size           मा फरक AA    १ इन्चभन्दा कम A      १ इन्च B      २ इन्च C     ३ इन्च D     ४ इन्च DD(E)  इन्च E(FOR DDD)  ६ इन्च F(G)   ७ इनच

 

 पत्र पत्रिकाबाट संगालो